Trong khoảng thời gian nước ta chịu 2 tầng lớp xiềng xích nửa phong kiến và thực dân Pháp, đã có không ít các cuộc khởi nghĩa và phong trào nổ ra. Trong đó, không thể không nhắc đến phong trào Cần Vương. Tuy nhiên, dù phong trào duy trì cần 11 năm những kết quả vẫn thất bại. Vậy nguyên nhân vì sao phong trào Cần Vương thất bại?
Xem thêm:
- Vì sao Trung Quốc rút quân năm 1979 [Giải thích chi tiết]
- Vì sao người Israel bị ghét? Người Israel có thật sự đáng bị ghét?
- Vì sao Trung Quốc không thống nhất được Đài Loan?
- Vì sao Hàn Quốc và Triều Tiên bị chia cắt? Chia cắt vào thời gian nào?
Hiểu đúng về phong trào Cần Vương
Trước khi tìm hiểu vì sao phong trào Cần Vương thất bại, chúng ta cần hiểu rõ phong trào Cần Vương là gì. Cần Vương được giải nghĩa đơn giản là “Cần vua” và đây chính là phong trào sinh ra để phò vua, giúp nước. Sau khi vua Hàm Nghi ban hành chiếu Cần Vương, hàng loạt các cuộc khởi nghĩa vũ trang nổ ra khắp cả nước trong suốt khoảng thời gian 1885 – 1896. Và sự nổi dậy này được lịch sử gọi tên là phong trào Cần Vương.
Lý do dẫn đến sự bùng nổ phong trào Cần Vương?
Ngoài lý do vì sao phong trào Cần Vương thất bại thì nguyên nhân dẫn đến phong trào Cần Vương cũng là một trọng điểm lịch sử đáng chú ý. Theo phân tích có các nguyên nhân sau dẫn đến phong trào Cần Vương:
- Năm 1884, nước ta phải gánh chịu ách thống trị đô hộ tàn bạo của thực dân Pháp.
- Nhân dân ủng hộ nhiệt tình giúp cho phe chủ chiến sẵn sàng đứng lên chiến đấu.
- Vào ngày 5/7/1885, Nguyễn Thất Thuyết lãnh đạo đội quân phản công phe chủ chiến. Cuộc phản công thất bại khiến cho vua Hàm Nghi phải chạy về Quảng Trị, từ đó ông ban hành “Chiếu Cần Vương”.
- Vào ngày 20/9/1885, vua Hàm Nghi ban hành Chiếu Cần Vương lần 2 tại Hà Tĩnh. Cũng từ đây, các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương diễn ra mạnh mẽ hơn.
Phong trào Cần Vương diễn biến như thế nào?
Trước khi tìm hiểu vì sao phong trào Cần Vương thất bại, chúng ta cần phải hiểu rõ diễn biến của phong trào Cần Vương.
Giai đoạn bùng nổ cả nước (1885-1888)
Phong trào được nhiều tướng lĩnh tài giỏi tham gia, trong đó phải kể đến: Trần Xuân Soạn, Mai Xuân Thưởng, Phàm Bành, Phan Đình Phùng,…
Ngoài ra, 2 anh em Tôn Thất Đàm và Tôn Thất Nghiệp tham gia phò trợ cho triều đình Hàm Nghi. Tuy nhiên, sau khi bị Pháp đàn áp, chính quyền Hàm Nghi phải dời về Hà Tĩnh.
Tại Bắc Kỳ, các cuộc khởi nghĩa cũng diễn ra ở Bắc Giang, Đông Triều, Thái Bình, Nam Định,..
Tuy nhiên, điểm chung của các cuộc khởi nghĩa giai đoạn này chỉ dừng lại ở một vùng lãnh thổ nhất định.
Giai đoạn hình thành các cuộc khởi nghĩa tài chính (1888-1896)
Đây là giai đoạn hình thành các cuộc khởi nghĩa lớn như: cuộc khởi nghĩa Hương Khê của Phan Đình Phùng và Cao Thắng, khởi nghĩa Hùng Lĩnh của Tống Duy Tân lãnh đạo, khởi nghĩa Bãi Sậy của Nguyễn Thiện Thuật,…
Các cuộc khởi nghĩa này dù lớn nhưng hoạt động riêng lẻ, không có sự thống nhất, dẫn đến dễ bị đàn áp.
Năm 1896, phong trào Cần Vương chính thức kết thúc với thất bại.
Lý giải vì sao phong trào Cần Vương thất bại
Để biết vì sao phong trào Cần Vương thất bại, ta có thể phân tích các khía cạnh dưới đây:
- Khía cạnh địa phương: có thể thấy phong trào Cần Vương chỉ là sự nổi dậy chống trả của một địa phương. Lãnh đạo của phong trào chỉ có tầm ảnh hưởng ở một địa phương nào đó. Nếu họ bị bắt giết thì phong trào kết thúc.
- Chưa có đường lối chiến lược rõ ràng: khuyết điểm lớn nhất của phong trào Cần Vương chính là không có đường lối cụ thể để phát triển lâu dài. Vì thế, phong trào vẫn chưa đủ mạnh để đánh bại quân Pháp.
- Phong trào Cần Vương không xuất phát từ tầng lớp nông dân nên chưa có được lòng tin của người dân. Thậm chí một số đạo quân còn đi cướp bóc của dân chúng.
- Xung đột tôn giáo ở nước ta: phong trào Cần Vương khá bày trừ Công giáo, nên những tín đồ công giáo buộc phải phối hợp với thực dân Pháp. Trong suốt quá trình phong trào Cần Vương diễn ra, đã có hơn 20.000 tín đồ công giáo bị sát hại.
- Các mâu thuẫn dân tộc: việc cắt chức các quan chức Việt và cho người dân tộc thiểu số quyền tự trị đã gây ra mâu thuẫn lớn và nhiều người đứng về phe Pháp.
- Đội quân Cần Vương sử dụng vũ khí thô sơ nên khó chống lại các vũ khí hiện đại của thực dân Pháp
- Tương quan lực lượng với quân Pháp: từ số lượng đến sức mạnh, đội quân Cần Vương đều thua với quân đội Pháp. Phần lớn đội quân chỉ tấn công và điểm yếu của địch chứ không thể chiến đấu trực diện.
- Có thể thấy tinh thành chiến đấu của đội quân Cần Vương chưa cao. Đa phần chỉ những người lãnh đạo có tinh thần chiến đấu quyết liệt sẵn sàng hy sinh, còn binh sĩ đa phần sẵn sàng buông bỏ vũ khí và đầu hàng. Vì vậy, phong độ của phong trào suy yếu dần và thất bại.
Kết luận
Hy vọng bài viết trên đã phần nào giúp bạn hiểu vì sao phong trào Cần Vương thất bại. Có thể thấy không chỉ phong trào Cần Vương và đa phần các phong trào diễn ra trong thời điểm đó đều bị thực dân Pháp đàn áp. Tuy thất bại nhưng những phong trào đó đã cho ta thấy được khát khao giải phóng dân tộc và sự anh dũng đứng lên chiến đấu của nhân dân ta.
