Công thức tính mức lọc cầu thận là kiến thức quan trọng, phải tính chuẩn xác 100% chứ không được lệch. Bởi chỉ số độ lọc cầu thận giúp đánh giá chức năng của thận. Từ đó có thể nhận biết độ lọc cầu thận cao hoặc thập, và khả năng lọc máu của thận khỏe hay đang suy giảm. Bởi vậy, bài viết dưới đây chúng tôi sẽ tổng hợp kiến thức về mức lọc cầu thận là gì? Công thức tính mức lọc cầu thận? Và cần làm gì khi mà chỉ số độ lọc cầu thận thấp?.
Xem thêm:
- Tại sao huyết áp lại giảm dần trong hệ mạch?
- Tại sao trẻ sơ sinh ngủ hay rặn è è? Cách phát hiện và cách xử lý cho trẻ?
Khái niệm về mức lọc cầu thận
Mức lọc cầu thận là giá trị mang ý nghĩa to lớn trong việc đánh giá, phân loại mức độ bệnh thận mạn. Mức lọc cầu thận chính là lưu lượng máu được lọc qua thận trong một đơn vị thời gian (thường sử dụng tính bằng phút). Hoặc mức lọc cầu thận (GFR) được hiểu là giá trị cho biết mức độ lọc chất thải ra khỏi máu của thận và cũng là chỉ số tốt nhất để giúp đánh giá chi tiết chức năng hoạt động của thận.
Bên cạnh đó, trong lâm sàng sử dụng mức lọc cầu thận để đánh giá mức độ suy giảm chức năng của thận và phân loại giai đoạn bệnh thận mạn. Khi chỉ số mức lọc cầu thận càng cao thì khả năng làm việc, thải chất trong máu của thận được đánh giá càng tốt. Và ngược lại nếu mức lọc cầu thận càng giảm thì khả năng làm việc, thải chất trong máu của thận đang kém dần.
Độ tuổi càng cao thì độ lọc cầu thận càng giảm, và mức lọc cầu thận còn khác nhau tùy vào giới tính khác nhau.
Top 3 công thức tính mức lọc cầu thận chính xác và đầy đủ
Công thức 1: Tính mức lọc cầu thận dựa vào độ tuổi, giới tính và nồng độ Creatinin trong máu
GFR (ml/min/1,73 m2) = 175.(Src)-1,154.(tuổi)-0,203.(0,742 nếu là nữ).(1,212 nếu là người Châu Phi)
Trong đó có: eGFR (estimated Glomerular Filtration Rate) chính là tốc độ lọc cầu thận ước tính
Src là nồng độ Creatinin trong máu
Công thức 2: Tính mức lọc cầu thận dựa vào chỉ số creatinin trong máu và nước tiểu
Ước tính độ lọc cầu thận tương đương với độ thanh thải creatinin dựa vào chỉ số cretinin trong máu và nước tiểu. Tiến hành lấy nước tiểu 24h để đo thể tích của nước tiểu và lượng creatinin bài tiết trong 23h, đồng thời ta đo creatinin trong máu.
GFR = CrCl (ml/phút) = (Ucr.Vnước tiểu)/(SCr.T)
Trong đó có CrCl là độ thanh thải creatinin
Ucr là nồng độ cratinin trong nước tiểu (đơn vị mg/dl)
Vnước tiểu là thể tích nước tiểu thu thấp (đơn vị ml)
SCr là nồng độ creatinin trong máu thu thập tại thời điểm chính giữa khoảng thời gian lấy nước tiểu (đơn vị mg/dl)
T là thời gian thu thập nước tiểu (được tính bằng phút)
Công thức 3: Tính mức độ lọc thận dựa cho người trưởng thành và không quá béo phì
Bởi vì việc tính toán đo lường thường quy độ thanh thải creatinin của người bệnh cũng gặp không ít những khó khăn, có nhiều nước nên khả năng sai số cáo như: Thu thập nước tiểu không đủ, nồng độ creatinin trong serum thu thập không đúng với thời điểm. Do vậy, những nhà nghiên cứu đã xây dựng những phương pháp ước lượng độ thanh thải creatinin từ giá trị creatinin trong huyết thanh và những đặc điểm khác của người bệnh trong những độ tuổi, giới tính và khu vực sống khác nhau.
Công thức tính mức độ lọc thận sử dụng phổ biến cho đối tượng là người trưởng thành từ 18 trở lên là:
- Đối với nam giới: CrClước lượng = [(140 – tuổi). cân nặng]/(72.SCr)
- Đối với nữ giới: CrClước lượng = [(140 – tuổi). cân nặng]/(72.SCr).0,85
Trong đó có: CrClước lượng là độ thanh thải creatinin ước lượng (ml/phút)
Tuổi thì tính bằng năm
Cân nặng được tính bằng kg
Mức lọc cầu thận bao nhiêu sẽ là bình thường?
Mức lọc cầu thận bình thường ở người trưởng thành khỏe mạnh sẽ là lớn hơn 90 ml/phút/1,73m2. Mức lọc cầu thận sẽ giảm dần theo độ tuổi ngay cả khi những người không bị bệnh thận mạn. Mức lọc cầu thận sẽ bình thường dựa vào độ tuổi như dưới đây:
- Từ 20 đến 29 tuổi khoảng trên 116 ml/phút/1,73 m2
- Từ 30 đến 39 tuổi khoảng trên 107 ml/phút/1,73 m2
- Từ 40 đến 49 tuổi trên 99 ml/phút/1,73 m2
- Từ 50 đến 59 tuổi trên 93 ml/phút/1,73 m2
- Từ 60 đến 69 tuổi trên 85 ml/phút/1,73 m2
- Từ 70 tuổi trở lên sẽ trên 75 ml/phút/1,73 m2
Phải làm sao khi mà chỉ số độ lọc cầu thận thấp?
Khi chỉ số độ lọc cầu thận bị thấp thì chứng tỏ chức năng thận đang suy giảm, nếu bị giảm độ lọc cầu thận thì mục tiêu chính lúc này là theo dõi độ lọc cầu thận thường xuyên và điều trị để làm chậm lại tiến trình suy giảm của chức năng thận. Khi tìm được nguyên nhân khiến giảm chức năng thận và kiểm soát được nguyên nhân đó bằng thuốc, chế độ ăn uống, chế độ vận động phù hợp…
Các bước cụ thể khi mà chỉ số độ lọc cầu thận thấp:
- Tìm nguyên nhân khiến suy giảm chức năng của thận. Nguyên nhân chủ yếu bao gồm: tăng huyết áp, tiểu đường, nhiễm khuẩn tiết niệu, huyết khối vi mạch thận, bệnh thận bẩm sinh.
- Sử dụng những phương pháp cận lâm sàng như siêu âm, xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu…
Nếu nguyên nhân bị giảm chức năng thận do tăng huyết áp và tiểu đường thì cần:
- Kiểm soát huyết áp, duy trì mức huyết áp ở dưới 140/80 mmHg
- Kiểm soát chỉ số đường huyết ở mức ổn định
- Chế độ ăn uống giảm đường, giảm muối, giảm chất béo và tăng cường bổ sung rau xanh, hoa quả.
- Rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên phù hợp với tình trạng sức khỏe.
Nếu chỉ số độ lọc cầu thận do nguyên nhân là nhiễm khuẩn thì cần điều trị sớm để nhiễm khuẩn bằng những loại kháng sinh ít độc hại cho thận như kháng sinh nhóm beta-lactam.
Như vậy, mức độ lọc cầu thận có thể đánh giá được dựa vào chức năng lọc của thận và giai đoạn người bệnh mạn. Từ đó sẽ có phác đồ điều trị và chăm sóc cho bệnh nhân phù hợp nhất.
