Cách viết phương trình ion rút gọn nhanh, chính xác và bài tập có lời giải

Trong toán học cấp 3, biết được cách viết phương trình ion rút gọn là lợi thế vô cùng lớn. Phương trình ion giúp bạn giải bài tập nhanh hơn, đặc biệt là đối với bài tập trắc nghiệm hiện nay. Các bạn hãy đọc bài viết dưới đây nhé.

Xem thêm:

• Công thức liên hệ giữa nồng độ mol và nồng độ phần trăm, ví dụ minh họa
• Công thức tính phần trăm thể tích và bài tập có lời giải dễ hiểu
• Công thức tính m chất tan và bài tập có lời giải dễ hiểu

Phương trình ion là gì?

Trước tiên thì ta nên hiểu được khái niệm phương trình ion là gì?

Phương trình ion là phương trình hoá học được viết bằng các loại ion có liên quan đến phản ứng hoá học. Có hai loại phương trình ion là phương trình ion hoàn chỉnh và phương trình ion ròng.

Phương trình ion hoàn toàn sẽ là phương trình ion giải thích và chỉ rõ các loại phản ứng hoá học.

Phương trình ion ròng là phương trình ion rút gọn.

Tại sao cần viết phương trình ion thu gọn?

Ý nghĩa của việc viết phương trình ion rút gọn là:

• Rút gọn bài toán, đơn giản hoá bài toán hoá học
• Cho thấy rõ bản chất của phản ứng hoá học giúp bạn giải các bài toán khó nhanh và chuẩn xác.

Cách viết phương trình ion rút gọn nhanh mà chính xác

Dưới đây là các bước viết phương trình ion rút gọn nhanh nhất, đơn giản và dễ áp dụng. Mời các bạn tham khảo.

Các bước nhanh nhất để viết được phương trình ion rút gọn

Bước 1: Hoàn thành phương trình phân tử

Điều đầu tiên bạn cần làm đó là hoàn thiện phương trình phản ứng hoá học đầy đủ và chính xác. Sao cho các nguyên tử tạo thành trong phản ứng ở 2 vế cân bằng nhau.

Ví dụ: Với phương trình hoá học:

HCl + Na₂CO₃ → NaCl + CO₂ + H₂O

Thì phương trình cân bằng của phản ứng hoá học là:

2HCl + Na₂CO₃ → 2NaCl + CO₂ + H₂O

Bước 2: Viết phương trình ion đầy đủ.

Sau khi đã cân bằng được phương trình hoá học thì chúng ta chỉ cần chuyển đổi sang phương trình ion.

Ví dụ: Theo như ví dụ trên ta có phương trình hoàn chỉnh là:

2HCl + Na₂CO₃ → 2NaCl + CO₂ + H₂O

Chuyển phương trình trên về dạng ion, ta được:

2H⁺ + 2Cl^– + 2Na⁺ + CO₃^2- → 2Na⁺ + 2Cl^– + CO₂ + H₂O

Bước 3: Rút gọn ion có mặt cả hai vế.

Cách rút gọn phương trình ion cũng khá đơn giản. Ta sẽ khử những thành phần giống nhau của 2 vế phương trình ion.

Ví dụ: Với phương trình ion trên:

2H⁺ + 2Cl^– + 2Na⁺ + CO₃^2- → 2Na⁺ + 2Cl^– + CO₂ + H₂O

Có 2Na⁺, 2Cl^– của 2 về giống nhau nên ta có thể khử cho nhau.

Vậy phương trình ion rút gọn của phương trình trên là:

2H⁺ + CO₃^2- → H₂O + CO₂

Những lưu ý khi viết phương trình ion rút gọn

Để có thể chuyển hoá được phương trình ion chuẩn xác thì ta cần học thuộc những lưu ý sau:

• Nhận biết được các hợp chất tan và không tan. Không phải hợp chất nào cũng có thể phân li thành ion. Chủ yếu có một số chất axit mạnh, các bazơ tan và các muối là có thể tan trong dung dịch.
• Kim loại thường là các ion dương, phi kim đa số là các ion âm. Cl là anion mang điện âm vì nó là phi kim.
• Nếu trong trường hợp khó nhớ thì bạn nên dùng bảng tuần hoàn nguyên tố hoá học và làm nhiều bài tập cũng có thể giúp bạn nhớ lâu.

Bài tập vận dụng có lời giải

Bài 1: Viết phương trình ion rút gọn của những phương trình hoá học sau:

a. Ba(OH)₂ + HCl → ?

b. KOH + H₂SO₄ → ?

Lời giải:

a. Hoàn thành phương trình phản ứng hoá học, ta có:

Ba(OH)₂ + HCl → BaCl₂ + 2H₂O

⇔ Ba²⁺+ 2OH^– + 2H⁺+ 2Cl^– → Ba²⁺+ 2Cl^– + 2H₂O

⇔ Ba²⁺+ 2 OH^– + 2 H⁺+ 2Cl^– → Ba²⁺+ 2Cl^– + 2 H₂O

Qua quá trình rút gọn ion, ta thu được phương trình ion rút gọn như sau:

H⁺ + OH^– → H₂O

b. Hoàn thành phương trình phản ứng hoá học, ta có:

KOH + H₂SO₄ → K₂SO4 + H₂O

⇔ 2K⁺+ 2OH^– + 2H⁺+ SO₄^2- → 2K⁺+ SO₄^2- + H₂O

⇔ 2K⁺+ 2OH^– + 2H⁺+ SO₄^2- → 2K⁺ + SO₄^2- + H₂O

Qua quá trình rút gọn ion, ta thu được phương trình ion rút gọn như sau:

H⁺ + OH^– → H₂O

Bài 2:

Một dung dịch X chứa HCl và H₂SO₄ theo tỉ lệ 3:1. Để trung hòa 100 ml dung dịch X cần 50 dung dịch NaOH 0,5M

a) Tính nồng độ mol của mỗi axit

b) 300 ml dung dịch X trung hòa hết bao nhiêu ml dung dịch Bazo Y chứa NaOH 0,2M và Ba(OH)₂ 0,1M

Lời giải:

a) Gọi số mol của H₂SO₄ trong 100 ml dung dịch X là a. Vậy số mol của HCl là 3a (a>0)

n_H+ = 2a + 3a = 5a (mol)

n_OH– = 0,5.0,05 = 0,025 (mol)

Phương trình ion rút gọn

H⁺ + OH^– → H₂O

Ta có: 5a = 0,025 ⇒ a = 0,005

C_{M (HCl)} = 3.0,005/0,1= 0,15 M

C_MH2SO4 = 0,005/0,1 = 0,05M

b) Phương trình ion rút gọn

H⁺ + OH^– → H₂O

Ba²⁺ +SO₄^2- → BaSO₄

Trong 300ml dung dịch A n_H+ = 2.5a = 0,05 mol

Gọi thể tích dung dịch B là V (lít):

Ta có: n_OH – = 0,3V + 2.0,1V = 0,5V

Ta thấy: n_H+ = n_OH– ⇒ 0,5.V = 0,05 => V = 0,1 lít hay 100 ml

Bài 3:

Trộn 100ml dung dịch có pH = 1 gồm HCl và HNO₃ với 100ml dung dịch KOH xM thu được 200 ml dd có pH = 12. Tìm giá trị của x

Dung dịch axit ban đầu có [H⁺] =0,1 M

→ n_H+ = 0,1.0,1 =0,01 mol

Dung dịch sau phản ứng có pH = 12 → dư bazơ và có p_OH =14 – 12=2

→ [OH-] = 0,01M→ n_OH = 0,002 mol

Phương trình ion

H⁺ + OH^– → H₂O

Ta có n_NaOH = n_H+ + n_OHdư = 0,01 + 0,002 = 0,012 mol → x = 0,12M

Trên đây là cách viết phương trình ion rút gọn đầy đủ nhất. Top Nổi Bật hy vọng qua bài viết này các bạn đã hiểu được cách làm sao nhanh nhất và chuẩn xác nhất. Nếu có thắc mắc, đừng ngần ngại hãy coment ngay bên dưới. Top Nổi Bật sẽ giúp bạn giải đáp. Chúc các bạn học tập vui vẻ.