Trong toán học lớp 5, tỉ số phần trăm là kiến thức được học vào chương 2. Đây là một trong những kiến thức vô cùng quan trọng mà các em đều phải nắm vững. Chính vì vậy, bài viết hôm nay Top Nổi Bật sẽ nêu rõ về khái niệm, cách tính, công thức tính tỉ số phần trăm và các bài toán về tỉ số phần trăm lớp 5 từ cơ bản đến nâng cao.
>>Xem thêm:
- Các công thức tính bán kính hình tròn và bài tập có lời giải chi tiết
- Công thức tính độ dài đường trung tuyến và bài tập có lời giải
- Công thức tính chiều cao hình hộp chữ nhật và bài tập có lời giải
Tỉ số phần trăm là gì?
Tỉ số phần trăm là tỉ số của 2 chữ số trong đó ta quy mẫu số của tỉ số về số 100. Tỉ số phần trăm được thể hiện dưới dạng phân số và có mẫu số là 100
Ví dụ: 40% (đọc là “bốn mươi phần trăm”)
Tương đương với 20/100, hoặc 0,2
Công thức tính tỉ số phần trăm
Công thức 1: Tìm tỉ số phần trăm của hai số
Công thức tính tỉ số phần trăm của 2 số A và B bằng số A chia số B rồi nhân với 100
Ví dụ: Một cửa hàng có 25 nhân viên, trong đó có 6 nhân viên nam. Hãy tìm tỉ số phần trăm của nhân viên nam so với tổng nhân viên cửa hàng?
Lời giải:
Tỉ số phần trăm của nhân viên nam trong một cửa hàng là:
6 : 25 = 0,24
0,24 x 100 = 24%
Đáp số: 24%
Công thức 2: Tìm tỉ số phần trăm của một số
Muốn tìm tỉ số phần trăm của một số ta lấy số đó chia cho 100 rồi nhân với số phần trăm hoặc lấy số đó nhân với số phần trăm rồi chia cho 100
Ví dụ: Một con đường dài 300km, một người đi xe đạp được 30% chiều dài của con đường đó. Hỏi phần còn lại của con đường mà người đi xe đạp phải đi là bao nhiêu?
Lời giải:
Xe đó đã đi được: 30% x 300 = 90km
Phần đường còn lại người đi xe đạp phải đi là: 300 – 90 = 210km
Đáp số: 210km
Công thức 3: Tìm một số khi biết phần trăm của số đó
Muốn tìm một số khi biết phần trăm của số đó ta lấy giá trị đó chia cho số phần trăm rồi nhân nó với 100 hoặc lấy giá trị đó nhân với 100 rồi chia cho số phần trăm
Ví dụ: Một trường tiểu học có số học sinh khá là 120 em, chiếm 15% số học sinh của toàn trường. Hỏi trường tiểu học đó có tổng bao nhiêu học sinh?
Lời giải
1% học sinh của trường tiểu học đó là: 120 : 15% = 8 (học sinh)
Vậy số học sinh toàn trường là:
8 x 100 = 800 (học sinh)
Đáp số: 800 em học sinh
Công thức 4: Dạng toán mở rộng gắn với thực tế
Bài toán tính tỉ số phần trăm mở rộng phụ thuộc vào 2 đại lượng và đại lượng thứ 3, chính là tích của 2 đại lượng này. Từ đó có thể giải được nhiều bài toán tỉ số phần trăm khác nhau.
Ví dụ: Một thửa ruộng hình chữ nhật, nếu tăng chiều rộng thêm 5,3m, đồng thời giảm chiều dai đi 12% thì diện tích của hình chữ nhật đó tăng thêm 3%. Hỏi chiều rộng của thửa ruộng ban đầu là bao nhiêu?
Lời giải
Diện tích thửa rộng mới so với diện tích thửa ruộng ban đầu là:
100% + 3% = 103%
Chiều dài của thửa ruộng mới so với chiều dài thửa ruộng ban đầu là:
100% – 12% = 88%
Chiều rộng thửa ruộng mới so với chiều rộng thửa ruộng ban đầu là:
103% : 88% = 117%
Như vậy chiều rộng thửa ruộng tăng so với chiều rộng thửa rộng ban đầu là:
117% – 100% = 17%
Chiều rộng mới tăng thêm 20% nên chiều rộng thửa ruộng ban đầu là:
5,3 : 17% x 100 = 31,2m
Đáp số: 31,2m
Bài tập về tỉ số phần trăm lớp 5
Bài tập 1: Trong một cửa hàng bán gạo đã lên kế hoạch tháng này bán được 10 tạ gạo, nhưng đến cuối tháng tính ra cửa hàng chỉ bán được 12 tạ.
- Hỏi cửa hàng đã thực hiện được bao nhiêu phần trăm kế hoạch?
- Cửa hàng đã vượt mức kế hoạch bao nhiêu phần trăm?
Lời giải
Cửa hàng bán gạo đã thực hiện được so với kế hoạch là :
(12 : 10) x 100 = 120% (kế hoạch)
Cửa hàng bán gạo đã thực hiện vượt mức kế hoạch là :
120% – 100% = 20% (kế hoạch)
Đáp số: a) 120%,
b) 20% kế hoạch
Bài tập 2: Một chiếc khăn tắm sau khi giặt xong co mất 3% so với chiều dài ban đầu. Giặt xong chiếc khăn tắm chỉ còn dài 25,5m. Hỏi trước khi giặt chiếc khăn tắm có chiều dài bằng bao nhiêu?
Lời giải
Nếu xem chiều dài của chiếc khăn tắm ban đầu là 100% thì chiều dài còn lại so với chiều dài ban đầu của chiếc khăn tắm là:
100% – 3% = 97%
Chiều dài ban đầu của chiếc khăn tắm là:
25,5m : 100 x 97% = 24,74m
Đáp số: 24,74m
Bài tập 3: Tính tuổi của hai anh em biết 55,3% tuổi anh hơn 73% tuổi em tức 3 tuổi, và 40% tuổi anh hơn tuổi em 36,5% tức 13 tuổi
Lời giải
100% hơn 55,3% là: 100% – 55,3% = 44,7%
13 tuổi hơn 3 tuổi là: 13 – 3 = 10 tuổi
Tuổi của anh là: 13 : 44,7% x 100 = 29 tuổi
73% tuổi em là: 29 – 13 = 16 tuổi
Tuổi của em là: 16 : 73 x 100 = 22 tuổi
Đáp số: Tuổi của anh là 29 tuổi
Tuổi của em là 22 tuổi
Hy vọng với những thông tin trên của chúng tôi sẽ thật sự hữu ích cho những em học sinh. Mong rằng các em có thể áp dụng làm bài toán cơ bản, bài toán nâng cao và các bài tập thực tế về lãi xuất, tính vốn…
